Medewerkers uit zorgorganisaties en onderzoekers bedenken samen oplossingen voor problemen in de zorg voor ouderen.
Binnen verschillende thema’s werken ze aan projecten. Sommige projecten worden uitgevoerd in één zorgorganisatie; aan andere projecten wordt door alle partners meegewerkt. De resultaten van alle projecten zijn beschikbaar voor alle organisaties. Vanuit de werkplaats worden onderstaande projecten gecoördineerd.
Het jaarverslag geeft een boeiend inzicht in hoe mensen uit zorgpraktijk, beleid, onderzoek en onderwijs ook in 2024 samen werkten aan projecten, kennis ontwikkelden en ervaringen uitwisselden.
27 juni 2025 - lees meer
Op maandag 30 juni vindt het symposium 'Actief ouder worden in het groen' plaats in Maastricht. Dit inspirerende evenement wordt georganiseerd ter ere van de promotie van Katharina en brengt zorgprofessionals, onderzoekers en andere geïnteresseerden samen rondom het thema Zorgboerderijen
27 mei 2025 - lees meer
Per juli 2023 is de Academische Werkplaats Hulpmiddelen voor Zelfredzaamheid (AWH-Z) officieel van start gegaan. Zuyd Hogeschool coördineert 1 van de 5 Academische Werkplaatsen Hulpmiddelen die in Nederland zesjarig ondersteund worden door ZonMw.
Verpleegkundigen en verzorgenden ondersteunen in het stimuleren van de autonomie van ouderen in de zorg. Dat is het doel van het onderzoek ACCENT. Het onderzoek richt zich op de essentiële zorg. Bijzonder is dat binnen ACCENT een wetenschappelijke verpleegkundige infrastructuur wordt opgezet.
Een nieuwe methode om de kwaliteit van zorg thuis vanuit het perspectief van de cliënt te meten. Dat is het resultaat van het onderzoek Anders meten thuis.
Een database die inzicht biedt in innovaties in de thuiszorg en verpleeghuiszorg in Limburg. Plus een Langerthuisapp gericht op thuiszorg voor mensen met dementie. Dat zijn de resultaten van het onderzoek Arbeidsbesparende innovaties.
Een interventie die de communicatie tussen de zorgprofessional en iemand met dementie verbetert. Plus een interventie om mensen te stimuleren in hun zelfredzaamheid door bijvoorbeeld meer te bewegen. Dat zijn enkele resultaten van het onderzoek onder de noemer Basic Care Revisited.
Een nieuw bekostigingsmodel voor de wijkverpleging, dat is de insteek van dit onderzoek van de AWO-L. Met als doel: een model dat wijkverpleegkundigen prikkelt om de zelfredzaamheid van ouderen te versterken en de kwaliteit van zorg te verbeteren.
In de zorg worden vaak handelingen uitgevoerd die geen toegevoegde waarde hebben voor de zorgvrager. Deze ‘onnodige zorg’, ook wel aangeduid als low-value care, omvat de zorg waar de cliënt geen baat bij heeft gezien de gezondheidsschade, kosten (tijds- en geldverspilling) en onnodige werkdruk die het met zich meebrengt. Hierdoor komt zorg die wel waardevol is in het gedrang. Het is van essentieel belang om deze ineffectieve handelingen te verminderen, zodat zorg efficiënter en van hogere kwaliteit wordt geleverd.
De zelfredzaamheid van ouderen bevorderen door hen te stimuleren om thuis zo veel mogelijk in beweging te blijven. Dat is het doel van het programma Blijf Actief Thuis, dat door de AWO-L ontwikkeld en getest werd.
Passende zorg is waarde gedreven, komt samen met en rondom de cliënt tot stand, betreft de juiste zorg op het juiste moment en is gericht op gezondheid in plaats van ziekte. Om passende zorg te leveren is het beschikken over data op het juiste moment cruciaal. Door data kan de zorg beter aangepast worden (proactieve zorgplanning) aan individuele behoeften en wensen van een cliënt.
Eerdere onderzoeken suggereren dat zorgboerderijen voor mensen met dementie een positiever effect kunnen hebben in vergelijking met de reguliere verpleeghuiszorg. Bewoners zijn actiever, socialer en komen vaker buiten. De vraag is wat de effectieve componenten zijn die zorgboerderijen succesvoller maken. En hoe die eventueel in de reguliere verpleeghuiszorg geïmplementeerd kunnen worden.
De uitdagingen in de ouderenzorg vragen om een nieuw type medewerker. De AWO-L participeert dan ook in het project ‘De nieuwe medewerker in de vvt’ van Gilde Opleidingen. Hierin onderzoeken zorg- en onderwijsinstellingen samen hoe toekomstige vvt-medewerkers het beste opgeleid kunnen worden.
Het verbeteren van de kwaliteit van palliatieve zorg voor mensen met dementie en hun naasten, dat is het doel van het project DEDICATED (Desired Dementia Care Towards End of Life). Samen met praktijk en onderwijs is hiervoor een werkwijze ontwikkeld: de DEDICATED-werkwijze. Zorgprofessionals die werken met mensen met dementie kunnen deze werkwijze toepassen om optimale palliatieve zorg te verlenen aan mensen met dementie.
Een generieke interventie Blijf actief thuis die breed in de zorg kan worden ingezet: van thuis tot in het verpleeghuis. Dat is een van de doelen van het vervolgonderzoek essentiële zorg. Een andere deelstudie is het onderzoek naar een optimaal en juist gebruik van de speciale ‘wassen zonder water’ washandjes.
Een effectieve, in de praktijk uitvoerbare interventie, gericht op het terugbrengen van het gebruik van (Zweedse) banden in de ouderenzorg. Met dat doel ging in 2008 het onderzoek EXBELT van start. Het betekende een keerpunt voor bewoners van verpleeghuizen in Nederland: de banden om hen vast te binden worden hier tegenwoordig nog maar zeer beperkt gebruikt.
Het overdraagbaar maken en verspreiden van een nieuw leiderschapsprogramma voor wijkverpleegkundigen. Met als doel: het versterken van de leiderschapsrol van wijkverpleegkundigen. De AWO-L doet dit in een project in het kader van het landelijk ZonMw onderzoek Beschrijven Goede voorbeelden.
Er is een dringende behoefte aan een gestandaardiseerde beschrijving van goede zorg voor revalidanten in de geriatrische revalidatie. Momenteel is er een grote praktijkvariatie, zowel qua inhoud als organisatie van de zorg. Veel zorgorganisaties zijn bezig met het ontwikkelen van eigen beschrijvingen van goede zorg. Dit wordt ervaren als een inefficiënt proces, omdat het wiel steeds opnieuw wordt uitgevonden en beschikbare kennis en inzichten niet optimaal worden gebruikt.
De AWO-L, VISTA college, Gilde Opleidingen en Zuyd Hogeschool hebben de ambitie om samen in kaart te brengen wat de meest effectieve manier van hybride leren is. Ofwel: hoe kunnen we werken en leren zodanig integreren dat toekomstige zorgmedewerkers zijn toegerust voor de uitdagingen in de ouderenzorg?
Het goed en betaalbaar houden van de ouderenzorg in de toekomst vraagt van zorgorganisaties dat zij innoveren. Maar wat is daar voor nodig en hoe word je als zorgorganisatie goed in innoveren? In het onderzoek Innovation Readiness wordt geprobeerd om hier de juiste tools voor te ontwikkelen.
Het verschil tussen kleinschalige woonvormen voor mensen met dementie en afdelingen voor mensen met dementie in verpleeghuizen is beperkt. Dat was in 2011 de opvallende conclusie van een onderzoek naar het effect van kleinschalige wooncomplexen.
De ziekte van Huntington is een progressieve, erfelijke hersenaandoening die leidt tot beschadiging van hersencellen. De ziekte openbaart zich meestal tussen het 30e en 50e levensjaar en gaat gepaard met motorische, cognitieve en psychiatrische symptomen. De ziekte van Huntington is niet te genezen. In een gevorderd stadium van de ziekte worden mensen volledig zorgafhankelijk en is vaak een opname in een verpleeghuis noodzakelijk.
Een kwaliteitsstandaard voor verzorgenden en verpleegkundigen gericht op de ondersteuning van zorgvragers bij algemene dagelijkse levensverrichtingen (ADL). Dat is de inzet van een landelijk project waarin de AWO-L die kwaliteitsstandaard samen met betrokken beroepsgroepen en cliënten(vertegenwoordigers) ontwikkelt. Met als doel het behouden en verbeteren van de zelfredzaamheid van zorgvragers door het aanleveren van handvatten en adviezen over ADL ondersteuning.
“Cliënten helpen zichzelf te helpen” is de essentie van reablement. In Nederland is er steeds meer belangstelling voor reablement. Reablement wordt internationaal al meer dan 20 jaar toegepast. Sinds 2020 staat het ook prominent op de Nederlandse zorgagenda. Het wordt gezien als een strategie om ouderen langer zelfstandig thuis te laten wonen met een betere kwaliteit van leven en een lagere zorgvraag.
De zorg continu evalueren en verbeteren draagt bij aan de kwaliteit van de verpleeghuiszorg. In dit onderzoek monitoren onderzoekers teams in verpleeghuizen die aan de slag willen gaan met een kwaliteitsverbetering om meer inzicht te krijgen in hoe teams kunnen leren en verbeteren.
De interventie PRITAH (Prevention and Reduction of Involuntairy care at Home) is gericht op het voorkomen en verminderen van onvrijwillige zorg in de thuissituatie. In dit vervolgonderzoek draait het om de vraag hoe PRITAH op grote schaal kan worden uitgerold in de thuiszorg. Daarnaast zal PRITAH worden omgevormd tot een interventie voor de verpleeghuiszorg. Tot slot wordt onderzocht hoe de kennis van deze interventie een plaats kan krijgen in het mbo-onderwijs.
Een leven lang leren in de ouderenzorg, dat is de inzet van het LINC project, een afkorting die staat voor Learning Innovation Nurses Climate. Doel van dit onderzoek: zorgprofessionals die continu leren en de ouderenzorg verbeteren.
Een theoretisch raamwerk bieden met inzicht in de complexe dynamiek van proactieve zorgplanning (PZP) communicatie, is het doel van het LISTEN project. Hiermee worden aanknopingspunten gegeven aan verpleegkundigen in de ziekenhuis-, thuiszorg- en verpleeghuissetting om PZP-communicatievaardigheden te optimaliseren en te integreren in de dagelijkse praktijk en het onderwijs.
De zorg verbeteren door inzicht te krijgen in de prevalentie van indicatoren voor basisveiligheid. Dat is de insteek van de Landelijke Prevalentiemeting Zorgkwaliteit (LPZ). De LPZ is ingebed in de AWO-L.
Hier vindt u de uitkomsten rondom de monitoring van de verruiming bezoekregeling in verpleeghuizen tijdens COVID-19
In het landelijk onderzoek Monitoring Personeelssamenstelling is de AWO-L partner; het Trimbos-instituut gaf hier leiding aan. In het onderzoek werden teams gemonitord die de verpleeghuiszorg wilden verbeteren, onder andere door het zorgteam anders samen te stellen.
Wat zijn de effecten van een multidisciplinair geriatrisch revalidatiezorg programma voor ouderen die een CVA hebben gehad? En hoe uitvoerbaar is dit programma? Dat waren de kernvragen in dit onderzoek, waarin het multidisciplinaire programma zelf ook ontwikkeld werd.
De leiderschapsrol van wijkverpleegkundigen versterken bij het implementeren van evidence based zorginnovaties, dat was de inzet van het onderzoek Nurses in the lead. Het toepassingsgebied was: bevorderen dat teamleden de zelfredzaamheid van thuiswonende ouderen stimuleren
Toekomstgerichte, meer wetenschappelijk onderbouwde verpleegkundige zorg in verpleeghuizen, dat was de insteek van het project Nurses on the move. Met als doel: het behouden en bevorderen van de zelfredzaamheid van bewoners, het verbeteren van de kwaliteit van de verpleeghuiszorg en het onderzoeken van de relatie tussen expertise en de kwaliteit van de verpleeghuiszorg.
Onze projecten gericht op onbegrepen gedrag, ook wel probleemgedrag genoemd, richten zich op het verbeteren van zorg voor mensen met onbegrepen gedrag, zowel thuis als in het verpleeghuis. Een van de lopende initiatieven is de Handreiking Probleemgedrag in de Wijk, waarmee we evidence-based ondersteuning bieden aan verpleegkundigen en verzorgenden in de thuissituatie.
Een interventie gericht op het voorkomen en verminderen van onvrijwillige zorg in de thuissituatie: PRITAH (Prevention and Reduction of Involuntary care at Home). Dat is een belangrijk resultaat van het onderzoek onder de noemer Onvrijwillige zorg thuis.
Een effectief en goed uitvoerbaar zorgpad voor het stroomlijnen van de zorg voor ouderen die na een ziekenhuisopname revalideren in de geriatrische revalidatie en daarna weer naar huis gaan. Dat is het resultaat van het onderzoek Op weg naar herstel.
Wat is de invloed van de zorgomgeving op de laatste levensfase van mensen met dementie? In dit project wordt de terminale zorg op zorgboerderijen vergeleken met die in reguliere verpleeghuizen. Op basis van deze vergelijking wordt er een conceptueel model ontwikkeld dat zal bijdragen aan het verbeteren van de terminale zorg voor mensen met dementie in een verpleeghuis.
Een instrument dat verzorgenden en verpleegkundigen helpt om pijn vast te stellen bij mensen met dementie. Dat is het resultaat van onderzoek door de AWO-L. Het instrument, Pacslac-D, wordt op meerdere plaatsen in het land gebruikt.
In welke mate is in de wijkverpleegkundige praktijk sprake van variatie in het indiceren van zorg en welke factoren beïnvloeden dit? Dat zijn de twee hoofdvragen in een onderzoek dat de AWO-L samen met de Hogeschool Utrecht en het Nivel uitvoert. Dit gebeurt in opdracht van onder andere de beroepsvereniging en het ministerie van VWS. Door dit inzichtelijk te maken, kan in een latere fase een aanpak worden ontwikkeld om ongewenste variatie te verminderen.
Een handreiking aan verpleegkundigen en verzorgenden voor een optimaal gebruik van de Qwiek.up, specifiek gericht op momenten waarin sprake is van onbegrepen gedrag tijdens de dagelijkse ADL-zorg bij mensen met dementie. Het ontwikkelen van een dergelijke interventie is het doel van dit onderzoek.
Help de cliënt zichzelf te helpen, is kort samengevat de boodschap van de reablement-filosofie. De AWO-L is aangesloten bij het internationale netwerk van onderzoekers die de kenmerken van deze filosofie in kaart brachten en op basis daarvan tot een nieuwe definitie kwamen. Deze definitie vormt het uitgangspunt voor vervolgonderzoek.
Bewoners van verpleeghuizen verhuizen regelmatig naar een andere locatie. Om verschillende redenen en lang niet altijd uit vrije wil. In opdracht van het ministerie van VWS startte de samenwerkende Academische Netwerken Ouderenzorg (SANO) in 2020 een onderzoek naar de gevolgen hiervan en verbetermogelijkheden. De AWO-L is kartrekker van dit landelijke onderzoek.
Er bestaat niet zoiets als een universele voorspellende factor die duidt op een aanstaande, noodzakelijke opname in het verpleeghuis van mensen met dementie. Dit blijkt uit grootschalig Europees onderzoek, waarin de AWO-L het inventariseren en analyseren van data op zich nam.
Een nieuwe methode om de kwaliteit van zorg te meten vanuit het perspectief van de cliënt in het verpleeghuis. Dat is het resultaat van het onderzoek Ruimte voor zorg.
Vier zorgorganisaties van de AWO-L evalueerden in 2020 het gebruik van de smart glass: een slimme bril die het mogelijk maakt dat iemand op een tablet of smartphone op afstand kan meekijken met een collega die een bril met een camera draagt.
Het ontwikkelen van een interventie op het gebied van telerevalidatie die effectief en toepasbaar is in de thuissituatie van ouderen, na hun opname in de geriatrische revalidatie. Dat is het uiteindelijk doel van dit onderzoek, dat in 2020 van start ging.
De digitale en technologische revolutie heeft geleid tot het verzamelen van enorm veel data met als doel: de zorg verbeteren en beter laten aansluiten bij de wensen en behoeften van ouderen. Het gaat daarbij zowel om kwantitatieve data (cijfers) als kwalitatieve data (tekst). Text-mining is een manier om grote hoeveelheden tekst met behulp van computers om te zetten in nieuwe informatie en kennis.
Door toename van het aantal ouderen, personeelstekorten in de zorg en toenemende zorgkosten, vormt het bieden van goede geriatrische revalidatie een steeds grotere uitdaging. Daarnaast wordt er steeds meer waarde gehecht aan revalidatie dicht bij huis. Het is daarom belangrijk dat de revalidatie anders wordt ingericht waarbij een groter deel van de GRZ ambulant (thuis of poliklinisch) wordt aangeboden en minder lange opnames in een revalidatie instelling nodig zijn.
Sinds 2017 kunnen ouderen gebruik maken van het eerstelijnsverblijf (ELV). Een vorm van kortdurende herstelgerichte ouderenzorg voor mensen die tijdelijk niet meer verantwoord thuis kunnen verblijven, maar waar ook geen medisch specialistische behandeling of geriatrische revalidatiezorg voor nodig is. Het doel van het ELV is dat mensen zelfstandig en veilig kunnen terugkeren naar huis. In de praktijk blijkt dat echter niet haalbaar.
Van thuis naar verpleeghuis, van ziekenhuis naar huis of naar verpleeghuis: veel ouderen in de langdurige zorg maken verhuizingen mee. Het Europese project Transsenior richt zich op het verbeteren en waar mogelijk voorkomen van dit soort verplaatsingen (transities). De AWO-L is lid van het consortium dat het project uitvoert.
Een methodiek die zorgorganisaties kunnen inzetten om de samenwerking van medewerkers en mantelzorgers te verbeteren, met als doel: meer autonomie en eigen regie voor bewoners van verpleeghuizen. In het onderzoek Verpleeg(t)huis werd deze methodiek ontwikkeld.
Een richtlijn die verpleegkundigen, verpleegkundig specialisten en verzorgenden concrete handvatten biedt om onvrijwillige zorg thuis of in een woonzorgcentrum te voorkomen. Dat is het doel van een onderzoeksproject dat de AWO-L eind 2019 gestart is. De richtlijn is bedoeld voor de ouderenzorg (verpleeghuiszorg en thuiszorg) en de verstandelijk gehandicaptenzorg.
Reablement biedt een belangrijk antwoord op maatschappelijke uitdagingen zoals de toenemende zorgvraag en vergrijzing. Het ‘ZELF-programma’ is ontwikkeld om zorgprofessionals te ondersteunen bij het stimuleren van eigen regie en eigen kracht van kwetsbare ouderen. Hoewel de resultaten van eerdere studies positief waren en het programma veel belangstelling heeft gegenereerd bij zorgaanbieders door heel Nederland, is grootschalige implementatie nog beperkt door de behoefte aan verder ontwikkelde en overdraagbare materialen, inclusief een train-de-trainer-module. Met de doorontwikkeling en verspreiding van het ZELF-programma kan het gedachtegoed van reablement breed worden geïmplementeerd in langdurige ouderenzorg – zowel thuis als in verpleeghuizen.
Het veranderend perspectief van ouderen op het gebied van wonen en zorg vraagt om een vernieuwende aanpak van zorgorganisaties. Ouderen willen leven in een omgeving waar ze zich thuis voelen en waar zorg op maat aansluit bij hun perspectief en mogelijkheden. In de toekomst zullen ouderen in diverse woonvormen samenleven en zorg ontvangen. Dit vraagt om samenwerking tussen verschillende stakeholders, zoals: gemeenten, zorgorganisaties, woningcorporaties, welzijnsorganisaties, onderwijsinstellingen en buurtbewoners. Op diverse locaties ontstaan initiatieven om vitale gemeenschappen te ontwikkelen, waarbij deze samenwerkingen vorm krijgen.
Wat zijn de effecten van het leven op een zorgboerderij op mensen met dementie, vergeleken met het leven in een regulier verpleeghuis? Dat is de kernvraag in het onderzoek Vitamine G. Eerder onderzoek van de AWO-L toonde al aan dat die effecten positief zijn. In Vitamine G willen de onderzoekers die effecten nader in kaart brengen en achterhalen wat de onderliggende werkingsmechanismen zijn.
Mensen met dementie die in een zorgboerderij wonen zijn actiever, hebben meer sociale contacten en komen vaker buiten dan mensen met dementie in de reguliere verpleeghuiszorg. Dat blijkt uit onderzoek van de AWO-L.
Hoe kunnen zorgprofessionals in de lead komen bij het leren van data om zo meer betrokken te raken bij het verbeteren van de zorg? Dat is de kernvraag in het project Zorgprofessionals aan Zet. Het uiteindelijk doel is te komen tot meer inzicht in hoe zorgprofessionals multidisciplinair kunnen leren en verbeteren en om hen hierin te ondersteunen.
ouderenzorg at maastrichtuniversity dot nl
bezoekadres
postadres
Facebook
Twitter
LinkedIn
Inschrijven nieuwsbrief AWO-L
+31 (0)43 38 81570